Εγγυητής Δανείου: Το δικαίωμα πληροφόρησης και το ειδικό δικαίωμα πρόσβασης στην κατάσταση λογαριασμού του δανείου στο Κυπριακό Δίκαιο

του Γιώργου Καζολέα, Δικηγόρου

Το δικαίωμα πληροφόρησης του εγγυητή κατά τη λειτουργία της συμβατικής σχέσης εγγύησης που έχει καταρτισθεί με το πιστωτικό ίδρυμα σε σχέση με την εξέλιξη της κύριας δανειακής σύμβασης, για την οποία παρασχέθηκε η εγγύηση , κατοχυρώνεται ευθέως στο άρθρο 12 (1) του περί της Προστασίας Ορισμένης Κατηγορίας Εγγυητών Νόμου του 2003 (197(I)/2003).

Σύμφωνα με αυτό, σε κάθε σύμβαση εγγύησης, ο πιστωτής υποχρεούται να ενημερώνει χωρίς καθυστέρηση και γραπτώς τον εγγυητή με επιστολή του στη διεύθυνσή του που καταγράφηκε στη συμφωνία δανείου ή στην τελευταία γνωστή στον πιστωτή διεύθυνσή του για κάθε καθυστέρηση καταβολής τριών τουλάχιστον δόσεων ή αθέτηση από τον πρωτοφειλέτη οποιασδήποτε άλλης υπόσχεσης ή υποχρέωσής του δυνάμει της συμφωνίας δανείου ή άρση ή μεταβολή οποιασδήποτε επιβάρυνσης που είχε τεθεί στην περιουσία του προς όφελος του πιστωτή για τους σκοπούς της συμφωνίας δανείου.

Επίσης, σύμφωνα με τον Κώδικα Συμπεριφοράς για το Χειρισμό Δανειοληπτών που αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες [1], τα πιστωτικά ιδρύματα οφείλουν να παρέχουν στους εγγυητές έγγραφο που να καθορίζει τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους. Ένα βασικό εκ των δικαιωμάτων αυτών είναι το δικαίωμα πρόσβασης σε στοιχεία κυρίως οικονομικού περιεχομένου (π.χ. φερεγγυότητα) που αφορούν στον πρωτοφειλέτη.

Το δικαίωμα πληροφόρησης αποτελεί έκφανση της σχέσης εμπιστοσύνης μεταξύ Τραπεζας και πελάτη (πελάτης είναι και ο εγγυητής)  η οποία βρίσκει έρεισμα στην αρχή της καλής πίστης. Από τη σχέση αυτή εμπιστοσύνης και της υποχρέωσης της Τράπεζας να διαφυλάττει τα συμφέροντα του πελάτης της, προκύπτουν οι υποχρεώσεις συμβουλευτικής καθοδήγησης και προειδοποίησής του σε περιπτώσεις διακινδύνευσης των συμφερόντων του.[2]

Εν προκειμένω , πρέπει να τονισθεί ότι ο εγγυητής δεν θεωρείται «τρίτος» ως προς το δικαίωμά του για παροχή πληροφοριών ως προς την κύρια σύμβαση δανείου, καθώς αποτελεί συμβαλλόμενο με τη δανείστρια Τράπεζα και έχει άμεσο συμφέρον πληροφόρησης για την εξέλιξη του εγγυηθέντος από αυτόν δανείου του πρωτοφειλέτη.

Το τραπεζικό απόρρητο

Ανάχωμα στο δικαίωμα πληροφόρησης του εγγυητή αποτελεί η προστασία του τραπεζικού απορρήτου. Το τραπεζικό απόρρητο ρυθμίζεται βασικά στον Περί Εργασιών Πιστωτικών Ιδρυμάτων Νόμο. Σύμφωνα με το άρθρο 29 του νόμου, «απαγορεύεται σε οποιοδήποτε μέλος διοικητικού οργάνου, μέλος διοικητικού οργάνου, ανώτατο διοικητικό στέλεχος, διευθυντή, λειτουργό, υπάλληλο ή εκπρόσωπο ΑΠΙ και σε οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο το οποίο έχει με οποιοδήποτε τρόπο πρόσβαση στα αρχεία ΑΠΙ, να παρέχει, κοινοποιεί, αποκαλύπτει ή προς ίδιο όφελος χρησιμοποιεί οποιεσδήποτε πληροφορίες αναφορικά με το λογαριασμό συγκεκριμένου πελάτη του  ΑΠΙ, είτε ενόσω η εργοδότηση ή η επαγγελματική του σχέση με το ΑΠΙ, ανάλογα με την περίπτωση, συνεχίζεται, είτε μετά τον τερματισμό της.»

Μία από τις όχι λίγες περιπτώσεις που ο παραπάνω κανόνας κάμπτεται είναι και όταν  έχει εγερθεί δικαστική διαδικασία μεταξύ του ΑΠΙ και του πελάτη ή του εγγυητή του αναφορικά με λογαριασμό του πελάτη· (άρθρο 29 (2) (γ))

Επομένως, χωρίς αμφισβήτηση, όταν υπάρχει εκκρεμής αγωγή ή άλλη δικαστική διαδικασία μεταξύ τράπεζας και πρωτοφειλέτη ή/και εγγυητή, ο τελευταίος θα δικαιούται πρόσβαση στην κίνηση του λογαριασμού του πρωτοφειλέτη ως προς το επίδικο δάνειο.

Δεν πρέπει να παραγνωρισθεί η τελική επιφύλαξη του άρθρου 29 του παραπάνω νόμου, σύμφωνα με την οποία, για τους σκοπούς του παρόντος άρθρου, η με οποιοδήποτε τρόπο πρόσβαση και διάθεση πληροφοριών, που αφορούν τραπεζικούς λογαριασμούς φυσικών προσώπων, οι οποίες εμπίπτουν στην έννοια του όρου «δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα» κατά τα προβλεπόμενα στο Άρθρο 4(1) του Κανονισμού (ΕΕ) 2016/679, γίνεται μόνο σύμφωνα με τις διατάξεις του εν λόγω Κανονισμού.

Το δικαίωμα του εγγυητή πρόσβασης σε έγγραφα που αφορούν στην κύρια οφειλή

Ειδικότερη πτυχή του δικαιώματος πληροφόρησης αποτελεί το δικαίωμα πρόσβασης του εγγυητή σε έγγραφα που αφορούν στην κύρια σύμβαση /λογαριασμό δανείου του πρωτοφειλέτη. Πρακτικά, τα έγγραφα αυτά θα είναι συνήθως η κύρια σύμβαση δανείου, η σύμβαση υποθήκευσης , έγγραφα που αποδεικνύουν την περιουσιακή κατάσταση και γενικότερα οικονομική κατάσταση του πρωτοφειλέτη αλλά και η κατάσταση λογαριασμού (statement) του δανείου.

Ιδίως ως προς την τελευταία περίπτωση, εμπόδιο στην αναγνώριση του δικαιώματος πρόσβασης του εγγυητή φαίνεται να αποτελεί το τραπεζικό απόρρητο και το νομοθετικό πλαίσιο προστασίας προσωπικών δεδομένων. Ενώ δεν θα μπορούσε να γίνει λόγος για πρόσβαση σε καταστάσεις άλλων λογαριασμών του πρωτοφειλέτη αφού θα ήταν καταφανής και μη επιτρεπτή η πρόσβαση σε προσωπικά δεδομένα (οικονομικά στοιχεία, οικονομική συμπεριφορά του πρωτοφειλέτη), η πρόσβαση στην κατάσταση λογαριασμού του επίμαχου δανείου δεν φαίνεται να προσκρούει στο τραπεζικό απόρρητο και τα προσωπικά δεδομένα και η άντληση πληροφόρησης για το αν , πόσο συστηματικά ή από πότε έχει παύσει η πληρωμή του δανείου από τον πρωτοφειλέτη , είναι ουσιώδους σημασίας για τον εγγυητή. Πολύ περισσότερο όταν στην πράξη συχνότατα παρατηρείται η παράλειψη της τράπεζας να ενημερώσει τον εγγυητή για την επί μακρόν αθέτηση από τον πρωτοφειλέτη των συμβατικών του υποχρεώσεων αποπληρωμής του δανείου. 

Και στην περίπτωση αυτή λοιπόν, κατά την εδώ υποστηριζόμενη θέση,  η Τράπεζα οφείλει να παράσχει στον εγγυητή πρόσβαση στην κατάσταση λογαριασμού του εγγυηθέντος δανείου, υπό την προϋπόθεση ότι το έγγραφο δεν αποκαλύπτει προσωπικά δεδομένα του πρωτοφειλέτη, ως ειδικότερη υποχρέωση της, υπαγόμενη στην γενική υποχρέωση παροχής στον εγγυητή όλων των πληροφοριών που αφορούν στην κύρια οφειλή στο μέτρο που πρόκειται για έννομη σχέση που αφορά και στον εγγυητή .

Δείτε την αρθρογραφία του Γιώργου Καζολέα εδώ

---

[1] Οι περί της Διαχείρισης Καθυστερήσεων Οδηγίες 2015-2020 δυνάμει του άρθρου 41 του περί Εργασιών Πιστωτικών Ιδρυμάτων Νόμου 66(I)/1997 , Παράρτημα 2.

[2] Ψυχομάνης, Τραπεζικό Δίκαιο-Δίκαιο Τραπεζικών Συμβάσεων, 2016